De belastingdienst en de mediator: samen komen we verder!

Het is een goede zaak dat de Belastingdienst deze week haar campagne ‘Voor wie verder wil, maar niet samen’ lanceert, waarmee de dienst inspeelt op de piek in het aantal (echt)scheidingen na elke zomervakantie. De dienst wil mensen bewust maken van de veranderingen die een scheiding met zich mee brengt, óók op het gebied van belastingen en toeslagen.

Een scheiding op zich is voor veel mensen al een klap in het gezicht. Als ze dan na hun scheiding ook nog te maken krijgen met financiële verrassingen, zoals een forse naheffing of verzoek om terugbetaling van te veel ontvangen toeslagen, dan is dat extra zuur, zo redeneert de Belastingdienst. Als MfN-registermediator, gespecialiseerd in familiezaken, kan ik me helemaal vinden in deze redenatie. Het is van groot belang dat mensen in scheiding zo volledig mogelijk geïnformeerd worden over de gevolgen van hun scheiding, zowel financieel als fiscaal en juridisch.

Teleurstellend

Ik vind het mede daarom teleurstellend dat John van Vliet, hoofd van de projectgroep ‘Scheiden’ bij de Belastingdienst, er in het artikel ‘Leuker kan de Belastingdienst scheiden niet maken…’ van maandag 26 augustus 2019 blijk van geeft slecht geïnformeerd te zijn over het werk van een geregistreerd (familie)mediator. Door aan de term ‘vrij beroep’ een negatieve connotatie te koppelen wordt door hem onterecht de suggestie gewekt van de mediator als een soort Pietje Bell, die op enigszins onbeholpen en naïeve wijze anderen probeert te helpen, meestal van de wal in de sloot. Architecten, artsen, notarissen: het is slechts een greep uit alle beroepen die onder de noemer ‘vrije beroepen’ vallen. Vrije beroepen worden doorgaans, vanwege het algemene belang en de noodzaak tot het beschermen van burgers tegen slechte uitvoeringspraktijken, gereguleerd. Er is sprake van bepaalde voorwaarden, een register, klachtenregeling en tuchtrechtspraak.  Zo ook voor de MfN-geregistreerde mediator (zie www.mfnregister.nl).

Registermediator is een professional

Deze geregistreerde familiemediator is een professional die gehouden is aan reglementen en gedragscodes. Zij begeleidt mensen in conflict bij het weer in gesprek met elkaar raken. Haar deskundigheid ligt o.a. in het verhelderen van gedrag, het aan de oppervlakte brengen van zorgen en behoeften, en het omgaan met weerstand en machtsverschillen. Door het plegen van gerichte interventies op cruciale momenten helpt de mediator mensen zelf tot inzicht te komen, zodat betrokkenen samen afspraken kunnen maken waarmee ze verder kunnen. Een familiemediator is dan ook nadrukkelijk geen fiscalist, jurist of therapeut. Wel mag van de (geregistreerde) familiemediator verwacht worden dat deze op de hoogte is van de elementaire fiscale, juridische en psychologische gevolgen van een (echts)scheiding en dat zij cliënten hierover kan informeren. Ook mag aangenomen worden dat de mediator voldoende professional is om in voorkomende gevallen haar cliënten tijdig en expliciet te verwijzen naar een specialist.

‘Informed consent’

Een van de belangrijke verantwoordelijkheden van de mediator is namelijk dat zij zich ervan vergewist dat er bij haar cliënten sprake is van ‘informed consent’, voordat ze overgaan tot het tekenen van een overeenkomst. ‘Informed consent’ veronderstelt dat de mediator cliënten heeft geïnformeerd over alle mogelijke gevolgen van hun keuzes én hen ruimschoots de kans heeft gegeven te rade te gaan bij derden (specialisten). Het is voor mij vanzelfsprekend dat ik mijn cliënten ook verwijs naar onder andere de website van de Belastingdienst en de scheiden-checklist. Het is de verantwoordelijkheid van de mensen zelf of zij deze kans aangrijpen.

Oproep tot verregaande samenwerking

Om mensen in scheiding – die het vaak al zwaar genoeg hebben – te helpen roep ik op tot verregaande samenwerking tussen geregistreerde familiemediators en de afdelingen binnen de belastingdienst die met echtscheidingen te maken hebben, met als doel dat cliënten – lopende een mediation – snel, laagdrempelig en accuraat van informatie kunnen worden voorzien over de fiscale gevolgen van hun op handen zijnde scheiding. De informatie op belastingdienst/scheiden en de scheiden-checklist zijn belangrijk. Ik pleit daarbij nog voor een goed bereikbaar landelijk telefoonnummer of een chatfunctie, waar gekwalificeerde medewerkers van de belastingdienst mensen persoonlijk te woord staan. Mijn cliënten zijn regelmatig ‘bang’ om te vertrouwen op de uitkomst van bijvoorbeeld een proefberekening en willen toch graag de bevestiging van iemand van vlees en bloed die hen ervan verzekert dat ze het goed hebben gedaan en niet alsnog straks moeten terugbetalen.

Omwille van de leesbaarheid is steeds het persoonlijk voornaamwoord ‘zij’ gebruikt in de tekst als ik verwijs naar de persoon van de mediator. Waar ‘zij’ staat kan uiteraard ook ‘hij’ worden gelezen.